De speculatietaks is een onderdeel van de zogenaamde “tax-shift”. De taxshift – vrijelijk vertaald als “geschuif met belastingen” – moet zorgen voor groei en jobs. Het verlagen van lasten op arbeid, en een verhoging van belastingen via btw, milieuheffingen zoals benzinetaks, “vermogensbelasting”. Taxshift speculatietaks
Taxshift speculatietaks
De speculatie-taks is uiteindelijk maar een klein tandwieltje in dat tax-shiftmechanisme. Er is lang onduidelijkheid geweest (en die blijft er nog steeds), de discussie sleept al aan sinds deze zomer en een definitieve wettekst werd pas midden december gepubliceerd. De wetteksten, een lijvig document van 255 pagina’s, kunt u integraal downloaden via deze website www.dekamer.be
De speculatie-taks – ook al spekken-taks, kleine-beleggers-taks en de sjoemelsoftware van België genoemd – richt zich enkel en alleen op de particuliere beleggers. Dit was ook de opmerking die de Raad van State hierover gaf in haar advies: “Waarom particulieren wel, en vennootschappen niet? Gelet op de doelstelling – ontraden van speculatie – is het niet duidelijk waarom alleen voor natuurlijke personen (die buiten een beroepswerkzaamheid handelen) nieuwe regels worden ingevoerd”. Het idee dat de regering de taks zou kunnen uitbreiden naar afgeleide producten op aandelen via een koninklijk besluit, daar was de Raad van State ook niet mild voor: ”… Gelet op het legaliteitsbeginsel kan deze aangelegenheid niet aan de koning gedelegeerd worden”.
In volgorde van meest gebruikt, behandelen we de verschillende effecten, en telkens ook de uitzonderingen, want dat zijn er heus heel wat:
Speculatietaks: De speculatietaks maakt deel uit van meerdere fiscale maatregelen (de taxshift) die de regering in werking laat treden vanaf 1 januari 2016. De basis van de speculatietaks wordt als volgt gestipuleerd: “het is een taks of belasting (van 33%) op meerwaarden (in de originele munt van de belegging) die binnen de 6 maanden weer verkocht worden”. Dit is al een belangrijk gegeven in het nadenken over vluchtroutes: Alles wat langer dan 6 maanden gehouden wordt, daar valt de taks alvast weg. (en ook belangrijk: alle effecten verworven voor 1 januari 2016 zijn niet onderhevig aan deze wurg-taks).
In principe is de bedoeling dat de inhouding gebeurd aan de bron, zoals dat nu gebeurd voor de roerende voorheffing. Met de uitzondering dat dit enkel geldt voor Belgische financiële tussenpersonen. Bent u bij een buitenlandse broker, dat zult u verplicht zijn om de gerealiseerde meerwaarden aan te geven in de persoonlijke belastingsaangifte (hoe juist is tot op heden onzeker). Door al de onduidelijkheid zijn banken en brokers helemaal niet klaar geraakt met het aanpassen van hun computersystemen. Het zal een hele belevenis worden indien u dit zelf zult moeten berekenen, voor een gans jaar. Alle regels en uitzonderingen samen vormt dit een gans dossier.
We zetten voor u alles op een rijtje, geven praktische voorbeelden en proberen ook voor- en nadelen te analyseren van verschillende producten, beleggers zijn immers creatief, en zoeken het pad van de minste (fiscale) weerstand. In praktijk en spijtig genoeg ook met back-testing blijkt dat vele succesvolle belegsystemen onder druk komen staan, en dat de reële kost veel hoger uitvalt dan 33% (daar minwaarden niet aftrekbaar zijn als geheel). Van de ene dag op de andere draagt u 1/3 van uw vruchten af aan de overheid, en laat ons eerlijk zijn, beleggen is zeker niet eenvoudig. De meerderheid van de online particuliere beleggers maakt immers geen winsten, dat bleek al uit mijn eigen ervaring, die ik steeds openlijk deelde met de lezers van dit blad, maar ook uit universitair onderzoek dat gedaan werd bij online brokers in Nederland (Rob Bauer, Universiteit Maastricht).
Aandelen: Beursgenoteerde aandelen zijn onderworpen aan de speculatietaks (indien aangekocht en verkocht binnen een tijdspanne van 6 maanden).
Het wordt ingewikkelder wanneer we variante producten aan aandelen gaan bekijken. ETF’s of trackers of beursgenoteerde beleggingsfondsen zijn niet aan de speculatietaks onderhevig. De verklaring hiervoor: dit zijn op zich al gediversifieerde producten. Op die manier slipten ook de Belgische vastgoedaandelen (de gereglementeerde vastgoedvennootschappen) door de mazen van het speculatietaks-vangnet. Het lijkt dan logisch dat buitenlandse vastgoedaandelen dezelfde gratie zou verleend worden, echter logisch redeneren blijkt niet het grootste talent van de huidige regering.
Er zijn nog uitzonderingen inzake aandelen. Aandelen (opties en warrants) toegekend door een werkgever aan zijn personeelsleden vallen niet onder de speculatietaks.
Effecten afkomstig uit een schenking zijn wel onderworpen aan de speculatietaks, maar effecten afkomstig uit een nalatenschap niet!
Meerwaarden op aandelen zijn niet belastbaar als gevolg van een verplichte verkoop, dit kan gebeuren bij fusies, splitsingen en dies meer. Echter als de belegger ingaat op een vrijwillig overnamebod zijn meerwaarden weer wél belastbaar.
Op de aan- en verkoop van aandelen wordt het LIFO-principe toegepast. De laatste aankoop (Last In), telt als eerste verkoop (First Out), om de termijn te bepalen (kleiner of groter dan 6 maanden). Dit LIFO-principe is te vermijden, door in meerdere rekeningen aandelen aan te kopen, in plaats van op 1 rekening te accumuleren, misschien wat omslachtig deze vluchtroute.
Minwaarden mogen afgetrokken worden, maar dan wel weer enkel bij dezelfde aandelen. De wetgever definieert dit als “transacties van effecten met dezelfde ISIN-code”, maar wat als de ISIN-code verandert (?), een courante praktijk bij Amerikaanse aandelen. (oh ja, en opties, die hebben géén ISIN-code). Dat zou betekenen dat je het verlies (waardeloze expiratie) van een gekochte put optie (die je aandelen beschermt, een soort verzekering), niet mag worden afgetrokken als minwaarde tegen de meerwaarden (op de aandelen, indien verkocht binnen de 6 maanden met meerwaarde)… omdat ze niet dezelfde ISINcode hebben, omdat opties geen ISIN-code hebben.
We zijn de laatsten om de complexiteit van het juridische duiden of definiëren te gaan onderschatten. Een jungle aan juridische addertjes onder het gras. De regering heeft echter gekozen de doos van Pandora te openen, ze zal zeker de gevolgen dragen hiervan (en wij dus ook), anticipatie lijkt troef.
Opties: Vooral over opties is er nog héél wat onduidelijkheid omwille van juridische inconsistenties. Op aanraden van Febelfin zullen banken en brokers de speculatietaks nog niet inhouden op beursgenoteerde opties (tot er klare wijn geschonken wordt), er kunnen immers serieuze gerechtsgeschillen uit ontstaan. De mogelijkheid dat een “reparatiewet” uitgevaardigd wordt is volgens Febelfin reëel. (Febelfin is de overkoepelende federatie voor de Belgische financiële sector).
Wat we wel al met zekerheid weten (verkoop het vel van de beer niet alvorens hij geschoten is); is dat opties op ETF’s, en op indexen vrij zijn van speculatietaks. Maar opties op aandelen dan weer niet.
De juridische onduidelijkheid stelt zich onder andere rond het waardeloos expireren van geschreven opties, omdat er immers “geen overdracht onder bezwarende titel” is. Ook betreft de uitvoering van opties bestaat heel wat discussie. Voor de ervaren optie-traders – maar voor door-kiemde huisvader beleggers, die zich wagen aan de aanschaf van een index-put-optie ter bescherming van kapitaal, ook wel verzekering genoemd” – is dit wél heel goed nieuws, ETF’s en index-opties zijn speculatietaks-vrij!
Een strategie die alvast meer dan de moeite waard is om neer te pennen, is de covered call strategie (bij aandelen). In plaats van de aandelen rechtstreeks in de markt te verkopen, schrijft men een call optie op de aandelen (en gaat zo de leverplicht van de aandelen aan). Indien men nu als uitvoerprijs van de call optie (om en bij) de aankoopprijs van de aandelen neemt, dan gaat men de leverplicht aan, op niveau van de aankoopwaarde van de aandelen. Dat betekent dat men levert zonder winst op de aandelen (men verkoopt immers aan aankoopwaarde van de aandelen), dus geen speculatietaks (in de VS, waar weekopties noteren, vormt dit een zeer goed alternatief voor de rechtstreekse verkoop van aandelen binnen de 6 maanden. Voor Europa moeten we het doen met maandopties).
Andere instrumenten: Beursgenoteerde warrants, en andere beursgenoteerde financiële instrumenten (zoals turbo’s, sprinters, discounters, futures),… waarvan het onderliggend actief uitsluitend bestaat uit één of meerdere welbepaalde beursgenoteerde aandelen) vallen wél onder de speculatietaks.
Maar er zijn dus ook (heel wat) financiële instrumenten die niet (!) onder de speculatietaks vallen): Fondsen, beursgenoteerde fondsen (ook wel ETF’s of trackers genoemd), obligaties en converteerbare obligaties, forex transacties. Futures op indexen, grondstoffen (inclusief goud en zilver), obligaties en muntenparen. CFD’s (zowel op individuele aandelen, op trackers als op indexen). En aandelen van nietbeursgenoteerde vennootschappen.
CFD’s: CFD’s zijn niet-beursgenoteerd, maar worden OTC (over-the-counter) verhandelt, ze hebben geen centraal orderboek, waardoor de pest-taks hier niet van betekenis is.
Kort nadat de wet gestemd werden, begonnen bepaalde beurshuizen CFD’s te promoten. CFD’s worden vaak als complexe hefboomproducten aangeboden en brokers vragen daarom een margin-verplichting. Let zeer goed op als u met deze producten aan de slag gaat, leer werken met geen of een kleine hefboom alvorens u zich waagt aan grote(re) hefbomen. In Nederland gebruiken naar schatting zo’n 18.000 beleggers CFD’s, schat de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Ondanks de vele waarschuwingen verliezen particulieren veel geld met deze producten, vooral bij hevige (volatiele) marktbeweging. Maar ook in rustige tijden stapelen de miljoenverliezen zich op bij particuliere beleggers, dat bleek uit een onderzoek van de Franse markttoezichthouder, de Autorité des Marchés Financiers (AMF). Tussen 2009 en 2012. Samen verloren beleggers toen 161 miljoen € (gemiddeld 10.887 € per deelnemer). De kans dat een CFD belegger geld kwijtraakte bedroeg maar liefst, hou u vast, 89%!
Beleggers die het meest handelden, verloren ook het meest. Aanbieders wisten slechts 16% van het CFD-cliënteel vast te houden, weinig trouw daar. De marketing gebeurd voornamelijk via internet waar klanten verleid worden met ‘gratis handelsbonussen’ die tot in de honderden euro’s lopen. Sommige aanbieders zijn gevestigd in belastings-paradijzen als Malta en Cyprus wat regulering aanzienlijk bemoeilijkt. De tegenpartij als afnemer is belangrijk hier.
In het zog hiervan zal in volgende Macrotrends ook dieper ingegaan worden op de verstrenging van kapitaalscontrole met CAP (Centraal Aanspreekpunt, opgericht binnen de NBB, Nationale Bank van België) en CRS (Common Reporting Standard) die gegevensuitwisseling uitbreidt buiten de grenzen van de EU. Reeds ondertekend door 90 landen, zelfs door belastingparadijzen als de Kaaimaneilanden. Standen van beleggersrekeningen en beleggingsverzekeringen van buitenlanders zullen doorgegeven worden aan hun land van herkomst. 51 landen zullen dat in 2017 voor het eerst doen, Luxemburg, Oostenrijk en Zwitserland volgen een jaar later. Hong Kong en Singapore tekenden tot op heden niet.
De gevolgen van de speculatietaks Wat ons het meest slaat is de verhouding tussen beurstaks (waar elke beursparticipant onderhevig aan is), en de speculatie-taks. Het wordt acuut en pijnlijk duidelijk, als we zien in welke verhouding zij verkeren tot elkaar. De beurstaks die we gemakshalve rekenen op 0,54% (aankoop + verkoop, dus 2x 0,27%, vanaf 1/1/2016), en de speculatietaks die 33% bedraagt. De particuliere pest-taks is meer dan 60x groter. Plots, opeens, zomaar.
Er zijn heel wat gevolgen – laat ons serieus blijven, een bedrijf als Ablynx “verbrandt” jaarlijks om en bij de 34 miljoen – waaronder directe en indirecte, alsook meetbaar op korte en op langere termijn. Als we de inkomsten vergelijken die de beurstaks opbracht in 2015, met de geplande inkomsten uit de speculatietaks 2016. Het verlies aan beurstaks 2016 wordt groter ingeschat dan de opbrengst uit speculatietaks 2016, ten gevolge de invoering van … die ‘verdomde’ speculatietaks. Als we de rekening van de regering nu al even mogen maken. Opbrengsten uit de beurstaks zouden dalen met een derde. Alles samen zou dit een verlies beteken van 100 miljoen. Logica.
Er zijn ook de economische gevolgen, brokers en banken moeten personeel heroriënteren (waardoor andere projecten vertraging oplopen), beurshuizen zullen kosten moeten maken voor het aanpassen van hun computersystemen. Ook de fiscus zal pakken meer werk hebben. De verhuis van bepaalde brokers en hun cliënteel naar buitenlandse filialen (ook een verlies van beurstaks op die manier). Want buitenlandse brokers rekenen geen beurstaks voor Belgische beleggers (vraag dit best na bij u buitenlandse broker), als Belgisch inwonende (belegger) kunt u hier op twee oren slapen, dit is een zaak tussen de Belgische staat en de buitenlandse brokers. De rechtstreekse gevolgen voor de Belgische beurs zijn ook niet min. De speculatietaks zou de handel in kleine en middelgrote aandelen met een kwart tot een derde doen dalen. Echter grote aandelen zullen weinig invloed ondervinden. Aandelen van kleine bedrijfjes die op minder of nietgereglementeerde markten noteren (zoals Alternext), hier zijn de gevolgen zo groot dat de handel wellicht met 60% zou dalen en tot 70% (op de Vrije Markt). Het aantal beursintroducties zou ook dalen, we denken dan aan de mooie Belgische en Vlaamse biotech-bedrijven (en andere natuurlijk). Ook de Brusselse optiehandel, die al heel dunnetjes was, lijkt een finale doodsteek te krijgen hiermee. Particuliere handel zal verdwijnen en enkel grote partijen zullen af en toe nog eens een groot order inleggen, maar hiervan zullen market makers niet kunnen overleven. Opties op Belgische aandelen zijn vaak al heel beperkt naar verhandelde volumes (dus een liquiditeitsprobleem dat grote koersspreads induceert), lage open interest, en vaak bestaan looptijden langer dan 3 maanden tout-court niet. Conclusie: veel meer schade, dan opbrengsten. Migratie van Belgische beleggers
Windowdressing Over eigenlijke schaduw-motieven is het moeilijk ons zwart op wit uit te spreken. Maar het valt toch op dat grootbanken hier duidelijk niet te lijden hebben; verre van, verre van. Ze wrijven in hun hebberige handjes, wetende dat vele beleggers naar fondsen gelokt zullen worden (hier wordt immers meer bij verdient op klanten dan bij aandelen transacties). De Brusselse beurs, als bedrijf, Euronext-Brussel telt duidelijk nauwelijks verdedigers in Belgische regeringskring. De Belgische staat heeft (had?) een verwaarloosbaar belang van 4,5% in Euronext. Hoe dan ook is de speculatietaks een symbolisch (sub)dossier geweest, welke moet aantonen hoe hard men aan herverdeling werkt van rijk en arm en hoe men de stoute speculant openbaar ten schande maakt via de media. Blijkbaar durft geen enkele partij zich resoluut krachtig uitspreken als voorstander of bedenker van de speculatietaks. Krasse uitspraken. Koele minnaars. Definities als pest-taks en kleine-beleggers-taks lijken veel meer op z’n plaats. Want wie of wat zijn de eigenlijke echte speculanten? Het is pijnlijk overduidelijk dat deze regering weinig kaas gegeten heeft – of zo’n rol veinst- in de 21e eeuwse financiële wereld. Waar HFT-algortimes (High Frequency Trading) vaak het merendeel van alle dagelijkse transacties bepalen op grote beurzen. (Zie ook Eric Scott Hundarson en zijn nanex-poject en de omstreden mast in Veurne die flitshandel (HFT) dient uit te voeren, verkocht door het ministerie van financiën (!) aan een bedrijf uit Wall Street, Jump Trading LLC uit Chicago).
Het is ook een politieke afrekening. Een tegenzet vanuit ACW op de rechtszaak die VFB aanspande in de Arco-Dexia miljoenen-miljarden-schade-affaire. Een “revanchistisch ACW dat nu de rekening presenteert (via politieke weg) aan de particuliere belegger” (dixit Paul Huybrechts, ex-voorzitter VFB in zijn ‘laatste edito’). Het is echter duidelijk dat meerdere partijen (zeer hete) boter op het hoofd hebben, dat kan een trouw lezer trouwens niets verbazen. Grootbanken en de financiële sector, politiek partijen en arbeidersbewegingen, en echt grote vermogenden die absoluut een vermogensrendementsbelasting wilden afwenden. En waarom geen Communautaire belangen? 8O% van de actieve beleggers zijn Vlamingen. Ook de Rijkentaks werd kort nadat ze ingevoerd werd, weer af gezweerd.
In gans deze materie adviseren we actief beleggende lezers een anticipatieve eerder dan een pro-actieve houding aan te nemen in functie van deze donderwolk van onzekerheid die boven het (Belgisch inwonend) beleggershoofd komt drijven. Hou (steeds) genoeg cash-ratio aan op de beleggersrekening, wij kiezen liever voor anticipatieve afwachtendheid dan voor onzekerheid. Graag klare wijn, en geen vertroebeld wij-water inzake deze materie.
